Takiji Kobayashiren literatura proletarioa, euskaraz

Japoniako literatura proletarioan Takiji Kobayashi dugu idazlerik ezagunena, eta euskaraz irakurtzeko aukera dugu Katakrak-en eskutik argitaratutako liburuari esker.

Takiji Kobayashiri buruz lehenago ere idatzi nuen bere bizitzaz —eta heriotzaz— Kanikosen liburu eta fenomenoaren kontura. Gaur egun Takiji Kobayashi batez ere liburu horregatik da ezaguna, eta Japoniako literaturaren historian erreferente bat da.

Hedoi Etxartek azaldu zuenez, Katakrak iragan den abenduan hasi zen liburuak argitaratzen eta Takiji Kobayashiren liburu honekin beste urrats bat eman dute aitzina. Liburu honetan Kobayashiren bi nobela labur biltzen dira: Nagusia kanpoan bizi da eta 1925eko martxoaren 15a. Bi lan hauen euskaratzailea, Hiromi Yoshida, iragan den astean egon zen Iruñeko Zaldiko Maldiko elkartean liburuaren berri emateko.

Hiromi Yoshida eta Hedoi Etxarte (arg. Patxi Larrion)

Hiromik aspaldi ikasi zuen euskara —Lazkaon, Azpeitian... — eta ederki mintzatzen da gure hizkuntzaz. Ez da euskaratu duen lehen lana; Yukio Mishimaren Arratsaldeko atoiuntzia —Patxi Zubizarretaren laguntzarekin euskaratua— Literatura Unibertsala builduman eman zen argitara duela hogei urte inguru, eta blog honetan ere horri buruzko testu bat irakur dezakezu

Hiromik kontatu zuen bezala, Jose Luis Otamendik eskatu zion 1925eko martxoaren 15a euskaratzeko, eta gero, Jose Luisek berak zuzenketa eginda, Hiromiren itzulpena literatur mailako testu bihurtzen lagundu zuen. Nobela labur hori SUSAren webgunea egon da hainbat urtez, baina Katakrak-ek liburu formatuan atera du orain Nagusia kanpoan bizi da nobela laburrarekin batera, barau ere Hiromik euskaratua.

Hiromik ez da itzulpengintzatik bizi eta ez du bere burua itzultzailetzat hartzen, eta horregatik pixka bat lotsatuta agertu da lehengo eguneko aurkezpenean. Tokion bizi eta bertan eukarazko eskolak ematen ditu, eta zin-zinez eskertzeko da egin duen ahalegina, eguneroko lanetatik aparte hartu duen lanagatik bi nobela labur hauek euskarara ekartzen.

Nagusia kanpoan bizi da nobela laburrean Japoniako nekazari txiroen bizitza latz eta gogorra azaltzen zaigu, eta oso hitz xumeekin idatzia izanagatik indar handiko kontakizuna da

1925eko martxoaren 15a data esanguratsua da oldarraldi errepresibo ikaragarria hasi baitzen egun horretan Japoniako langile mugimenduaren aurka. Testua gordin eta gogorra izanik ere, niri behintzat erakargarriagoa eta irakurtzeko errazagoa egin zait Nagusia kanpoan bizi da baino.

Langileentzat idatzia, literatur aldizkarietan agertu ziren atalka iragan den mendeko bigarren hamarkadan. Gaur egun, zorionez, liburu formatuan langile literaturaren lagin ederrenetakoa dugu euskaraz; merezi du irakurtzea.